SOSYAL POLİTİKA 6. ÜNİTE

SOSYAL DIŞLANMA-AYRIMCILIK

Sosyal Dışlanma: Sivil,siyasi,ekonomik ve sosyal vatandaşlık haklarından mahrum olma ve edilme durumudur.

*** İlk defa  sosyal dışlanma  Fransa'da kullanılmıştır.

***Rene Lenoir sosyal dışlanmayı daha geniş manada kullanmıştır.

• Zihinsel ve fiziksel engelliler
• İntihar eğilimliler
• Hasta-bakıma muhtaç yaşlılar
• İstismar edilen çocuklar
• İlaç bağımlıları
• Suçlular
• Tek ebeveynli aileler
• Sorunlu aileler
• Marjinal kişiler
• Asosyal kişiler
• Diğer sosyal uyumsuz kişiler   ,    diye gruplaştırıyor.                                               *anestek

***ABD'de dışlanmış gruplar için sınıfaltı kavramı kullanılır.( siyahlar/orta ve latin amerıkalılar,asyalılar,k.amerika yerlileri)

Sınıfaltı kavramı: Daha çok yoksulluktan öte

1. Yasa dışılık,
2. Uyuşturucu kullanımı,
3. Evlilik dışı çocuklar,
4. İşsizlik ve
5. Okul başarısızlığı ,   olarak geçiyor.

Sosyal Dışlanmanın Nedenleri

1. Ekonomik
2. Sosyal
3. Siyasal
4. Kültürel
5. Davranışsal
6. Coğrafi
7. Kişisel

Sosyal Dışlanma Biçimleri 

1. Ekonomik
2. Mekansal (belli mekanlara ulaşmada veya mekanlardan yararlanmada sorunların olması)
3. Kültürel    (farklı din/mezhep veya etnik kökenden gelme)
4. Siyasi      (vatandaşlık haklarını tam kullanamama veya engellenmesi)

Ekonomik Dışlanma: Kişilerin temel gereksinimlerini karşılayacak gelirden yoksun olmaları demektir.AB'de uzun süreli işsizlik ekonomik dışlanmada kullanılan bir göstergedir der,Uzun süreli işsizlikten en çok etkilenenler

• Kadınlar
• Göçmenler
• Azınlıklar
• Gençler

***İlk defa  resmi bir belgede  sosyal dışlanma sorununa  yer verildi. (Maastricht Anlaşması)

***Sosyal dışlanmanın önlenmesine yönelik en dikkat çeken politika "güvenceli asgari gelir veya asgari gelir güvencesi"dir.

***Fransa: 25 yaş üzerinde ve fransa'da yaşayan belirli yoksulluk sınırının altında bulunanlar bu haktan yararlanırlar (asgari tutunma geliri)

Workfare : ABD ve Avustralya'da uygulanan ,işsiz ,yoksul ve dışlanmış bir kişinin yardıma hak kazanabilmesi için ilgili kamu kurumunda gösterilen bir işte çalışma zorunluğu vardır .

***İnsana yakışır iş (decent work) kavramı ilk defa ILO'nun 1999 yılında yapılan 87.Uluslar Arası Çalışma Konferansında kamuoyuna sunuldu.                                                                          *anestek

İnsana Yakışır İş:Dünya çapında kadın,erkek tüm bireylere özgürlük,eşitlil,güvenlik ve saygınlık koşullarında insan onuruna uygun istihdam olanaklarının sağlanması demektir.

***Ayrımcılık ilk defa Anglo-Sakson hukukunda ve bir mahkeme kararında kullanılmıştır ancak tam bir tanımı yoktur.

Ayrımcılık Türleri

1. Doğrudan Ayrımcılık
2. Dolayısıyla Ayrımcılık
3. Taciz-Cinsel Taciz
4. Olumlu (pozitif)
5. Sistematik Ayrımcılık
6. Çoklu (kesişen) Ayrımcılık
7. Ters Yönlü Ayrımcılık

Doğrudan Ayrımcılık:Kişiye onunla aynı veya benzer durumda olan başka bir kişiye göre daha az olumlu davranılmasıdır. yani;zencilerin veya romen çocukların bir okula veya rest.girmelerine izin vermemek)

Dolayısyla Ayrımcılık:Bir kişinin kendisiyle bağlantılı bir başka kişinin niteliklerinden dolayı (Beyaz'lının siyahi  ile evlenmesi veya Müslüman birinin Hristiyan birisi ile evlenmesidir)

Taciz-Cinsel Taciz:Din,ırk,köken,cinsel yönelim gibi nedenlerle kişinin onurunu zedelemek ve düşmanca,aşağılayıcı ve saldırgan tutumlarda olmak (Taciz) ,Kendi isteği ve rızası olmadan kişiye sözlü veya fiziksel sarkıntılık yapmak (Cinsel taciz)

Olumlu (Pozitif) Ayrımcılık:Kişinin din,dil,renk,ırk,cinsiyet gibi dezavantajlı durumlarını göz ardı ederek kişinin lehine yapılan davranış ve uygulamalardır. (Kota yönteminin en fazla yapıldığı ayrımcılıktır)

Sistematik Ayrımcılık:Belirli gruplara karşı kurumsallaşmış yapı,politikalar,uygulamalar ve geleneklerdir. (G.Afrika'da zencılare karşı yapılan ayrımcılık)

Çoklu/Kesişen Ayrımcılık:Birden fazla ayrımclılık türünün  aynı anda olmasıdır (engelli ve  müslüman bir erkeğin hem engelli hem dini nedenle ayrımcılıga uğraması)

Ters Yönlü Ayrımcılık:Dezavantajlı gruplara uzun süreli uygulanan olumlu ayrımcılık uygulaması sonucu bu defa onların diğerlerine ayrımcılık yapması :))

Nedenlerine Göre Ayrımcılık

1. Irk,Renk,Soy vs, Din ve Siyasal görüşe dayalı ayrımcılık
2. Cinsiyet ayrımcılığı
3. Engelli ayrımcılığı
4. Yaş ayrımcılığı

                                                                                                                                           *anestek

Çalışma Yaşamında Ayrımcılık

***Ayrımcılın en yaygın görüldüğü şeklidir

• işe alma
• işten çıkarma
• eğitim
• terfi

***Kadın-erkek ücret eşitliği ile ilgili ilk düzenleme Roma Anlaşması'nda 119. maddede yer alır.

***ABD'de istihdamda yaş ayrımcılığına karşı korunma yaşı 40 tır.

***Türkiye'de 1982 Anayasasının 10.mad herkes kanun önünde eşittir.

***Türkiye'de 4857 sayılı İş Kanunu'nun 5. mad doğrudan-dolaylı ayrımcılık kavramları ilk defa mevzuata girmiştir.

Soru: 1982 Anayasası'nın 2010 yılında yaptığı değişiklik ile pozitif ayrımcılığa muhatap olmayan gruplar arasında hangisi yoktur?

• Çocuklar
• Erkekler
• Yaşlılar
• Engelliler
• Malul ve gaziler    ??   cevapları bekliyorum arkadaşlar, kolay gelsin ;)