KLASİK SOSYOLOJİ TARİHİ 1. ÜNİTE

BİLİM OLARAK SOSYOLOJİNİN DOĞUŞU

👴İBN HALDUN:Bilim olarak sosyolojinin doğuşunun temelinin bu dönemde atıldığı bilinmektedir.İbn Haldun'a göre;tarih bilgilerinde kişilerin öznel davrandıkları ve gerçek tarihe ulaşmak için toplumsal olguların,çeşitli uygarlıkların zaman içerisindeki değişimlerinin ve bu değişimlerin tarafsız şekilde gözlemlenmesi ve incelenmesi gerektiğini söyler.Toplumları;

1. Göçebe
2. Yerleşik      diye ikiye ayırır.

Sosyolojinin Doğuşunda Etkili Olan Gelişmeler:

1. Bilimsel Devrim
2. Aydınlanma Düşüncesi
3. Siyasal Devrimler( fransız devrimi)
4. Endüstri Devrimi

Bilimsel Devrimler:

• Rönesans        (ispanya)
• Din savaşları  (ingiltere)
• Restorasyon dönemi

👴İSAAC NEWTON: "Doğa Felsefesinin Matematik İlkeleri " isimli kitabı bilime bakışı değiştirmiştir.

💬Newton'cu bilim paradigmasının,yani tüm evrenin büyük bir makine ya da saat gibi mekanil bir şekilde işlediğinin ve doğal olguların bu işleyişe bağlı olarak gerçekleştiğinin,dolayısıyla tüm doğal olguların doğa kanunlarıyla açıklanabileceğini ileri sürer.

Aydınlanma Düşüncesi:                                                                          *anestek

İnsan,toplum ve doğa hakkında gelenekseş dünya görüşüne karşı çıkan yeni düşünme biçimlerinin oluştuğu dönemdir.İlk olarak

• İngiltere
• Fransa
• İskoçya  'da 

ortaya çıkmış  daha sonra ise;

• Almanya
• İtalya
• Avusturya-Macaristan imp,
• Rusya
• Belçika
• Hollanda-Amerika    

💬Bu düşünceye göre;Bilginin kaynağı dinsel metinler değil,bilim olduğu görüşü hakimdir,herkesin kendi aklını kullanma kapasitesi olduğu ve herkesin eşit kabul edilip,ruhban sınıfının ayrıcalıklarına son verilmiştir.

• Akıl (Rasyonalist)
• Ampirizm
• Bilim
• Evrensellik
• Bireycilik
• Özgürlük
• İnsan doğasının birliği
• Hoşgörü
• Laiklik      gibi temellere dayanır.

Ampirizm: Bilginin ampirik,yani beş duyu organı aracılığıyla "deneyimlenebilen",deneyimsel gerçeklere ya da bulgulara dayandığı düşüncesidir.

💬İnsanın doğduğunda zihni boş bir levha,boş bir yazı tahtası gibidir.Yani onlara göre insan doğduğunda hiçbir bilgiye sahip değildir.

👉Aydınlanma düşüncesinin erken dönem düşünürlerinden

               👴Spinoza:Zıt dini fikirlere sahip olanlara hoşgörü gösterilmeli der,

               👴Decartes:"Düşünüyorum,öyleyse varım" demiştir.

📌Aydınlanma düşüncesini en yansıtan gelişme "Ansiklopediler" olmuştur.                        *anestek

Aydınlanma Düşünürleri:

İSKOÇ OLANLAR

1. F.Bacon
2. T.Hobbes
3. J.Loche
4. D.Hume     (2.nesil)

FRANSIZ OLANLAR:

1. P.Boyle
2. Voltaire            ＞ 1.nesil düşünürler..
3. Montesguieu
4. J.J.Rousseau   ＞ 2. nesil 
5. Diderot     

ALMAN OLAN;

1. I.Kant    

3. Nesil düşünürler:

• I.Kant
• Adam Smith
• Anne Robert Turgot
• Marguis de Concordet
• Adam Ferguson

👴 VOLTAİRE: "Felsefe Mektupları" isimli kitabı vardır.

👴 VICO: "Yeni Bilimin İlkeleri" isimli kitabı vardır,Tarihin üç aşamaya bağlı olduğunu söyler,

1. Tanrılar çağı
2. Kahramanları çağı
3. İnsanlar çağı

👉Tarih felsefesinin kurucularından ve toplum biliminin öncülerinden kabul edilir.

👴 MONTESQUİEU:

• "Kanunların Ruhu" isimli kitabı vardır
• İklim,çoğrafya,nüfus ve din-eğitim ve yönetim biçimleri gibi ekolojik ve toplumsal faktörlerin sosyal yaşam üzerine etkilerini incelemiştir                                          *anestek
• Gözleme özel önem vermiştir
• Karşılaştırmalı yöntemi geliştirmiştir
• Cumhuriyetciliği savunmuştur.

👴 ROUSSEAU:

• "Toplumsal Sözleşme" adlı eseri vardır (bu sözleşmeye uyulduğu sürece özgür olunur)
• Devletten bağımsız bir toplum anlayışı yoktur

👴 KANT:

• "Saf Aklın Eleştirisi" adlı eseri vardır
• "Bilmeye cüret et " ona iat bir slogandır.

Aydınlanma Düşüncesinin Sosyolojinin Doğuşu Üzerine Etkisi:

1. Bilimsel yöntemin kullanılması
2. Kültürel görelelik

👉Aydınlanma düşünürlerinin diğerlerinden ayrılan dört temel yönü vardır;

1. Ruhban sınıfına muhalif olmaları
2. Ampirik bilginin önemine duydukları inanç
3. Teknolojik ilerlemeye duydukları ilgi
4. Yasal ve yapısal reform istekleri

👴 D.HUME:

• Ahlak bilimlerinden bahseder (psikoloji/politik ekonomi/sosyoloji)
• Newton fiziğini model alır.

Natüralizm: Toplumsal olguların ruhsal ya da metafizik dünyada ki değil,doğal dünyadaki neden-sonuç ilişkileriyle tamamen açıklanabileceği düşüncesidir.

👉 Aydınlanma düşünürleri,sosyal bilimlerde;

• Natüralizm
• Önyargıların kontrolünün   gelişmesinde katkıda bulunmuşlardır.

Kültürel Görelelik: Diğer kültürleri yargılmayı sağlayacak mükemmellik standartlarına sahip herhangi bir kültürün var olmadığı düşüncesidir.

Fransız Devrimi ;

• Orta sınıfın yükselmesini sağlamıştır
• boşanma hakkı elde edilmiştir.

COMTE!A göre:Fransız Devrimi toplumsal bağların çözülmesine,ahlakın ve toplumsal düzenin zayıflamasına neden olmuştur. 

👍Toplumsal bağlar önemlidir,din,aile,topluluk gibi kurumların toplumsal dayanışma ve kontrol açısından işlevsel olduğuna,insanlarn içerisinde yaşadıkları gruplara bağlı olduklarını ve bu gruplar tarafından şekillendirildiklerini vurgular.

Endüstri Devrimi:

                                                                                             *anestek

İngiltere'de başladı...

• Ekonomiye insan ve hayvan gücü yerine buhar,petrol ve elektrik gibi cansız enerji kaynaklarıyla çalışan makineler yön verir
• Zanaatkarların küçük  ölçekli elde ettikleri ürünlerin yerini fabrika makineleri yani büyük ölçekli ürünler aldı.
• Nüfus tarımla değil,kentlerde ensdüstriyel kuruluşlarda çalışır
• İşbölümü uzmanlaşmıştır
• Kadınlar fabrikalarda çalışmaya başladı
• Emek üzerinde kapitalist işverenler fazla kontrole ayrışmış ve çatışmalar işçi hareketlerine yol açtı
• İş ve ev,çalışma zamanı ve boş zaman iç içe değildir
• Nüfusun çoğu kentlerdedir
• Nüfusun çoğu okuryazardır
• Liaklik ilkesiyle,bürokrasiyle ve genellikle ulus devlet tarafından yönetilir.