İLETİŞİM SOSYOLOJİSİNDE TANIMLAR,KAVRAMLAR VE YAKLAŞIMLAR
İlk iletişim alanında çalışmalar: 20. yy başlarında Amerika Birleşik Devletleri ve ardından Kanada 'da yapılmaya başlanmıştır.
İletişim Sürecinin Temel Öğeleri
- Kaynak
- İleti
- Hedef kitle
ayrıca ;
- Geribildirim
- Kanal
- Araç
- Kodlama-Kodaçlama
- Gürültü
öğeleri ile genişletmek mümkündür.
Kaynak:Bir iletişim etkinliğinde konuşan,yazan,bir hareket yapan veya anlamı kodlayan bir birey ya da bir reklam politikası formüle eden bir gruptur. Yani iletişimi başlatan kişidir.
İleti/Mesaj: Sözel,görsel ve görsel-işitsel somut üretimlere ileti/mesaj denir.
- İçerik (Doğrudan kurulan anlamı veya iletilmek istenen mesajı ifade eder)
- Yapı (İletişimin türüne bağlı olarak değişebilir.Yani İletişim kurarken ne söylemek istediğimizze dair anlatım şekli veya uslüp )olmak üzere iki boyuta sahiptir.
Alıcı/Hedef :İletişim sürecinde kaynağın karşısında yer alan ve iletilen mesajların doğrudan ulaşması amaçlanan kişi veya gruptur.
Kanal :bir sinyal taşıyan herhangi bir fiziksel araçlardır.( Radyo dalgaları,sinir sistemi,ses dalgaları)
Araç: İletileri kanal boyunca aktarabilir işaretlere dönüştüren fizik veya teknik araçlardır. (tv,radyo,kitap vs.)
İletişimi Anlam Üretimi Olarak Tanımlayan kişiler:
- C.S.Pierce
- F.Saussure
- R.Barthes
Gösterge : Kendinden başka şeyi temsil eden kavram,simge,nesne vb.her şeydir.
Pierce göstergeleri üçe ayırır;
- Görüntüsel gösterge (heykeller,foroğraflar,haritalar,maketler)
- Belirtisel gösterge (duman olduğu yerde ateş yakıldığının varsayılması ,yağmur bulutunu görüp birazdan yağmur yağacağını varsaymak vs.)
- Simge
Simge : Bir şeyi temsil eden ama onunla doğal bir ilişkisi olmayan bir semboldur.
örnek: "Terazi figürü" nün adaleti temsil etmesi bir nedensiz gösterge olarak varsayılır (Saussure)
Kod: Uzlaşımsal şekilde göstergelerin nasıl kullanılması gerektiğini anlatan kurallar bütünüdür ve yazılı değildir.
Göstergelerin Kodlar içinde iki şekilde düzenlendiğini söyleyen (Saussure) bunları şöyle belirtir;
- paradigmalar
- dizimler
Paradigmaların iki temel özellikleri;
- Bir paradigma tüm özelliklerine sahip olmaları gerekir. (alfabenin 29 harften oluşması ,bu bir paradigmadır.% veya ↫ işareti bu paradigma içinde yer almaz)
- Paradigmadaki her birimin,diğer birimlerden kolaylıkla ayırt edilmesi gerekir.
Anlam üretiminin iki düzeyde olduğunu söyleyen Barthes bunları şöyle belirtir;
- düz anlam (toplumsal uzlaşı)
- yan anlam
örnek: siyah beyaz bir fotografı goren kişilerin fotografa baktıklarında bunun bir sokak fotografı oldugunu belırtecekler ama esasında bu fotografa yuklenen anlamlardan bır tanesı bu sokagın trafıgının olmaması,o sokak kaldırımlarında oyun oynandıgına daır gecmıse goturen ozlem duygularının hıssedıldıgı,ve komsuluk ılsıkılerı gıbı bırcok gorunmeyen ama arka planda kalan anlamlarını olusturduguna degınır
Mit:Bir kültürün,gerçekliğin ya da doğanın bazı görünümlerini açıklaması veya anlamasını sağlayan bir öykü'dür.Barthes mit'leri ikiye ayırır;
- İlkel mitler: yaşam ve ölüm,insan ve tanrılar,iyi ve kötü
- Modern mitler:erillik-dişillik ,aile,başarı,kariyer,statü
Aristoteles'in "zoon politikon" kavramı insanlar için söylenmiş ( politik hayvan ) anlamına gelen bir sözdür.
Dürbün biçimi görüş: İki gözün algıladığı görüntüleri birleştiren odak gereği kas duyuları,nesneleri yalın ve düz göreceğimiz yerde,gerçek somut nesneler olarak görmemizi ve uzaklık-yakınlık ile derinlik yargısını sağlar.
Dil ile söz arasında ayrımı yapan ilk kişi: Saussure'dir.
Dilin insanın duygusal dünyasındaki belli seslerden kaynaklandığını öne süren ilk düşünür: Demokritos'tur.
Teknolojik Determinizm:Toplumsal örgütlenme ve kültürel yapının doğrudan iletişim teknolojilerinde değişime bağlı olduğunu öne süren yaklaşımdır. Temsilcileri;
- H.Innis
- M.McLuhan
M.McLuhan insanlık tarihini dört döneme ayırır;
- Kabile çağı (fonetik alfabae)
- Edebiyat çağı (sözlü kültür)
- Basım çağı (matbaanın icadı)
- Elektronik çağ
Matbaa ilk olarak ;
- Çin
- Kore
- Uygur
- Japonya da bulunup kullanılmasına rağmen asıl ününe Avrupa'da kullanımı ile kavusmustur diyor kitap :))
İlk düzenli iletişim sistemi geliştirenler ; Ahamenidler'dir. (M.Ö 490-425)
Berid: Müslüman ülkelerde posta örgütüne verilen isimdir
Çavuş örgütü:Osmanlı döneminde atlılar ile yapılan bilgi alışverişini sağlayan örgütlenme ismidir.
Ulaşıma dayalı haberleşmeden İletişime dayalı haberleşmeye geçilmesine sebep olan asıl olay Telgraf ın icadıdır.Bunun sonucunda ABD'de Western Union gibi büyük şirketler kurulup özelleşmiştir.
Telgraf'tan sonra gelişen diğer iletişim şekilleri ise habercilik ve gazetecilik alanlarında olmuştur.
- Fikir gazeteciliği :Siyaset ve ekonomi haberleri ile iş dünyasına hitap eden model
- Magazin haberciliği: İşçi sınıfının dramatik ve şaşırtıcı gündelik yaşantılarına yonelik.
Kitle Toplumu:İnsanların rasyonel düşünme yerine kitle psikolojisi ile hareket ettiği;duygusal kararlar aldığı,bireysel kimliklerin çok zayıfladığı ve insanların manipülasyona açık kalabalıklara dönüştüğü bir sistem.
Kitle Toplum tezini ilk ortaya atanlar;
- Le Bon
- Gasset
- Heidegger
Bu süreç sonucunda bireyler arasındaki farklılıklar giderek ortadan kalkmış,birbirlerinden yalıtılmış ama birbirlerine benzer çekirdek bireylerin oluşturduğu bir toplum ortaya çıkmıştır.
New York kentinde bu süreçten sonra okunan iki gazete bile gerçekleri ortaya koymaştur.
- Times (Zenginler tarafından okunan ve bir saygınlık alameti unsuruymuş gibi sınıfsal ayrışmaya sebebiyet verilmiş)
- World ( Daha az zenginlerin okuduğu )
Kültür endüstrisinin Kitle kültüründen farklı olduğundan bahseden kişi, Adorno'dur.
Küresel Köy kavramı ise ;M.McLuhan tarafından ortaya atılan ve elektronik medya tüm dünyayı sosyal,politik ve kültürel olarak ortal bir sisteme bağladığını öne sürdüğü yeni dünya düzenidir.
İnternet'in ilk kullanımı 1969'da askeri amaçlı iken 19952te giderek sivilllerinde kullanımına doğru giden bir evrilmesi olmuştur.
Ağ Toplumu kavramı ise;Castells'in öne sürdüğü bir kavramdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder