KLASİK SOSYOLOJİ TARİHİ 4. ÜNİTE

-

KLASİK SOSYOLOJİDE YEMEL YAKLAŞIMLAR-II:EMİLE DURKHEİM

🌱 Sosyoloji'yi bağımsız bir disiplin olarak kurma ve ona bilimsel statü kazandırma konusunda çalışmıştır.
🌴 Pozitivist'tir
🌴 Marx'ın tersine işbirliğini savunur.
🌴 Sosyolojinin çalışma alanı ona göre ;Toplumsal Olgular'dır.

1. Maddi toplumsal olgular

• Toplum
• Toplumun yapısal bileşenleri (kilise,devlet)
• Toplumun morfolojik bileşenleri (nüfus dağılımı vs.)

     2.Maddi olmayan toplumsal olgular

• Ahlak
• Kolektif bilinç
• Kolektif temsiller ve eğilimler

👉Maddi olgular,maddi olmayan toplumsal olguları etkiler.!

Toplumsal bir olgu nedir?

Toplumsal olguyu diğer olgulardan ayıran iki ayırıcı nitelik vardır:

1. Bireylerin bilinçleri dışında gelişir
2. Kendilerini bireye zorla kabul ettirirler.

• Dışsallık
• Kısıtlayıcı   özellikleri vardır.

👉Toplumsal olgular içselleştiği ölçüde bireylerin davranışlarını belirlemektedir.

Toplumsal olguların gözlemine ilişkin kurallar:

1. Her türlü peşin hükümden sistematik olarak kopmak gerekir
2. Ele alınan toplumsal olguyu muhakkak tanımlamak gerek
3. Olguları kendi tekil ve değişken görünümlerinden  soyutlayarak incelemek gerekir.

Normal ile patolojik olanın ayrımına ilişkin kurallar:

1. Bir olgunun normal sayılmasının temel nedeni onun sıklığıdır.
2. Belirli bir oranın dışında seyreden suç ise patolojiktir.

Toplum tiplerinin belirlenmesine ilişkin kurallar:

1. Tek parçalı 

• horde(ilkel toplum)-klan (en basit toplum)-site 

Daha önce hiçbir parçalanmanın izini taşımayan sadece var olan haliyle tek bir parça olan toplumdur.

     2. Çok parçalı toplumlar (Avustralya kabileleri)

Toplumsal olguların açıklanmasına ilişkin kurallar:

1. Bir toplumsal olgunun nedeni ancak başka bir toplumsal olguda aranmalıdır.

• Nedensellik
• İşlevsellik  yöntemleri kullanılır.

👉Durkheim işlevselci(fonksiyonalist) olarak adlandırılan bir toplum modeli benimsemiştir.

👉Toplumsal olguların incelenmesinde "deneyleme yöntemi" kullanılmaz ,onun yerine " birlikte değişim yöntemi " kullanılır.

• Durkheim'e göre insanlar temel ihtiyaçlarını karşılasalar bile tatmin olmazlar.insanlar bencil dürtülere ve tutkulara sahiptirler.

Toplumsal İşbölümü:

Farklı ama bir bütün içindeki faaliyetleri yerine getiren kişi ya da grupları koordine etmeyi sağlayan,istikrarlı bir düzenlemeyi anlatır. Maddi nitelikte bir toplumsal olgudur.

1. Mekanik dayanışmacı toplum

• işbölümü oldukça sınırlı
• sanayi öncesi toplumlarda görülür
• kolektif bilinç oldukça gelişmiştir
• ahlak sistemine kuvvetli bağlandıkları için hukukları cezalandırıcı hukuktur.

     2.Organik dayanışmacı toplum

• işbölümü yogundur
• modern toplumlarda görülür
• konsensus gelişmiştir
• kolektif bilinç zayıftır
• onarıcı-iade edici hukuk vardır

Kolektif bilinç: Bir toplumda yaşayan bireylerin ortak inanç ve duygularıdır.

Dİnamik yoğunluk:Bir toplumdaki insan sayısını ve insanlar arası etkileşim miktarını ifade eder.

Anomi:Toplumsal geçiş dönemlerinde normların olmadığı ya da görece normsuzluk durumudur.

İntihar olgusu:Durkheim'a göre sosyolojik bir olgudur.Toplumsal dayanışmanın çok yüksek veya düşük olduğu yerlerde bağımlılık ve özerklik ilişkisindeki dengesizliğin bir sonucu olarak ortaya çıkar.

• Katolikler ve yahudilere oranla :protestanlar'da
• Evlilere oranla:bekar erkeklerde
• Köydekilere oranla:şehirde yaşayanlarda   daha sık görülür.

👉Durkheim'a göre intihar :Maddi olmayan bir olgudur.Yani;

• Kolektif bilinç
• kolektif temsiller
• kolektif eğilimler   gibi sebeplere dayanır.

İntihar tipleri

1. bencil                                                             
2. anomik                                               
3. özgeci
4. kaderci                               

Bencil ve anomik intihar tipleri: Toplumsal bağların zayıf olması ile alakalıdır.Modern endüstriyel toplumlarda görülür.

Özgeci ve kaderci intihar tipleri: Geleneksel toplumlarda görülür.Özgeci aşırısı bütünleşme olduğunda ,kaderci ise daha çok köleler arasında yaygındır.

Din olgusu:Durkheim'e göre din yüce bir tanrıya inanmak değil,kutsal sayılana inanmaktır.Ona göre dinin kaynağı ,kolektif bilinç'tir.Yani toplumdur.

Totemizm:Çevredeki özel şeylere,hayvanlara,bitkilere,özel yerlere ve nesnelere tapınmayı ifade eder.En ilkel ve en basit din biçimidir.